Pronouns & Determiners

Zaimki

Zaimki niderlandzkie składają się z zaimków osobowych podmiotowych i przedmiotowych. Odnoszą się do ludzi, zwierząt lub substancji, nie wymieniając ich w szczególności.

	Zaimek w funkcji podmiotu	Zaimek w funkcji dopełnienia
1. osoba liczby pojedynczej	ik	mij
2. osoba liczby pojedynczej (nieformalna)	jij	jou
2. osoba liczby pojedynczej (formalna)	u	u
3. osoba liczby pojedynczej	hij / zij / het	hem / haar / het
1. osoba liczby mnogiej	wij	ons
2. osoba liczby mnogiej	jullie	jullie
2. osoba liczby mnogiej (formalna)	u	u
3. osoba liczby mnogiej (osoba)	zij	hun, hen
3. osoba liczby mnogiej (obiekt)	zij	hun, hen

Zaimki w języku niderlandzkim są używane bardzo podobnie jak w języku angielskim, z wyjątkiem zastosowania rozróżnienia T-V, co oznacza, że używa się zaimków formalnych i nieformalnych.

Kiedy odnosimy się do kogoś grzecznie, używamy u; jij jest używane w mniej formalnych sytuacjach. Trzecia osoba liczby pojedynczej hij jest odpowiednikiem „on”, zij „ona”, a het „to”. Zaimek drugiej osoby w liczbie mnogiej jullie jest odpowiednikiem „wy”, a u jest formalną formą odniesienia do „wy” w liczbie mnogiej. Liczba mnoga u odnosi się do dwóch lub więcej osób, ale powinna być odmieniana jako zaimek w liczbie pojedynczej:

Gaat u gezellig naar het park

Każdy zaimek podmiotowy i przedmiotowy ma również zredukowaną formę, najczęściej używaną w języku mówionym, ale może to być również niezbędne do pisania. Używa się ich, aby nie podkreślać znaczenia zaimka w zdaniu i wymawia się je bez akcentu za pomocą schwa:

ik → ‘k	mij → me
jij → je	jou → je
hij → ie	hem → ‘m
zij → ze	haar → ‘r / d’r
het → ‘t	het → ‘t
wij → we	ons → no reduced form
jullie → je	jullie → je
zij (person) → ze	hun, hen → ze
zij (object) → ze	die → ze

Określniki dzierżawcze

	Określający rzeczownik	Orzecznikowy
1. osoba liczby pojedynczej	mijn	mijne
2. osoba liczby pojedynczej (nieformalna)	jouw	jouwe
2. osoba liczby pojedynczej (formalna)	uw	uwe
3. osoba liczby pojedynczej	zijn / haar	zijne / hare
1. osoba liczby mnogiej	ons	onze
2. osoba liczby mnogiej	jullie	-
2. osoba liczby mnogiej (formalna)	uw	uwe
3. osoba liczby mnogiej	hun	hunne

Określniki dzierżawcze użyte przed rzeczownikami w formie atrybutywnej pozostają niezmienione, z wyjątkiem ons (nasz), gdy odnoszą się do rzeczownika w liczbie mnogiej:

De jongens zijn mijn broers
Dit is jouw bord
Dat zijn jullie cijfers
Dit zijn onze auto’s

Predykatywne wyznaczniki dzierżawcze mają dodatek -e:

Die pen is de mijne
Dit is jouwe
De sleutel is uwe

Druga osoba liczby mnogiej julie nie ma predykatywnego wyznacznika dzierżawczego, zamiast tego dodaje się van (of):

Deze stoel is van jullie (to krzesło jest twoje)

Zaimki zwrotne

	Zaimek w funkcji dopełnienia	Zaimek zwrotny
1. osoba liczby pojedynczej	mij	me / mij / mezelf / mijzelf
2. osoba liczby pojedynczej (nieformalna)	jou	je / zich / jezelf / zichzelf
2. osoba liczby pojedynczej (formalna)	u	u / zich / zichzelf / uzelf
3. osoba liczby pojedynczej (męski)	hem	zich / zichzelf
3. osoba liczby pojedynczej (żeński)	haar	zich / zichzelf
3. osoba liczby pojedynczej (obiekt)	het	zich / zichzelf
1. osoba liczby mnogiej	ons	ons / onszelf
2. osoba liczby mnogiej	jullie	zich / zichzelf
2. osoba liczby mnogiej (formalna)	u	zich / zichzelf
3. osoba liczby mnogiej (osoba)	hun, hen	zich / zichzelf
3. osoba liczby mnogiej (obiekt)	die	zich / zichzelf

Aby odnieść się z powrotem do podmiotu lub zdania składowego, używane są zaimki zwrotne:

Hij moet uitkijken want hij kan zichzelf bezeren (Powinien uważać, bo może zrobić sobie krzywdę)
Ik kan mijzelf wel kussen (Mogę się pocałować)
De balonnen kunnen uit zichzelf ontploffen (balony mogą same eksplodować)

W większości przypadków można użyć zarówno krótszej formy, jak i sufiksu (+zelf). W niektórych przypadkach można użyć tylko sufiksowej formy zaimków zwrotnych, w których zaimek jest częścią akcentowaną w zdaniach:

Ze zullen zichzelf wel redden (sami to zrobią)

W innych przypadkach, w których zaimek nie jest podkreślany, wygodniejsza jest krótsza forma:

Ik kan het me niet voorstellen (sam nie mogłem sobie tego wyobrazić)

Zaimki wzajemne są używane, gdy odnosimy się do dwóch lub więcej osób ze zdania. Składają się z elkaar (każdy inny/ wzajemnie ), mekaar (każdy inny) i elkander (wzajemnie), forma dzierżawcza to elkaary:

Peter en ik kennen elkaar al heel lang (Piotr i ja znamy się od dawna)
Wij zijn elkaars teamleden (jesteśmy dla siebie kolegami z drużyny)

Zaimki określające

W języku niderlandzkim istnieją zaimki, które opisują coś bliskiego, a także zaimki, które opisują coś odległego. Mogą się zmieniać w zależności od płci i liczby.

Rzeczowniki rodzaju męskiego i żeńskiego, które opisują coś bliskiego, są używane z zaimkiem deze, a rzeczowniki rodzaju nijakiego z dit w liczbie pojedynczej:

Deze slager
Deze opleiding
Dit monument

Kiedy są w liczbie mnogiej, deze jest używane dla rodzaju męskiego, żeńskiego i nijakiego:

Deze slagers
Deze opleidingen
Deze monumenten

Rzeczowniki rodzaju męskiego i rodzaju żeńskiego, które opisują coś odległego, są używane z die, a rzeczowniki rodzaju nijakiego z dat w liczbie pojedynczej:

Die slager
Die opleiding
Dat monument

Kiedy są w liczbie mnogiej, die jest używane dla rodzaju męskiego, żeńskiego i nijakiego:

Die slagers
Die opleidingen
Die monumenten

Przysłówki zaimkowe

W języku niderlandzkim bardzo często stosuje się przysłówki zaimkowe. Przysłówki zaimkowe są kombinacją przysłówka i przysłówka przyimkowego, są utworzone z przyimka, po którym następuje zaimek w odwrotnej kolejności:

Mee + daar; daarmee - Wat moeten we daarmee? (co powinniśmy z tym zrobić?)
Op + er; erop - De mannen staan erop (mężczyźni na nim stoją)
Mee + overal; overal mee - Daar kun je overal mee op stap (możesz z tym iść wszędzie)

Determinatory pytające

W języku niderlandzkim welk, welke, wiens i wat voor są używane jako determinatory pytające. Determinatory welk i welke oznaczają angielskie „który” oraz „co” w niektórych przypadkach; welk jest używane, gdy następujący rzeczownik jest rodzaju nijakiego:

Het huis → Welk huis?

Odmienione welke jest używane, gdy następujący rzeczownik jest rodzaju męskiego lub żeńskiego:

De garage → Welke garage?

Określnik pytający wiens jest odpowiednikiem angielskiego „whose”, czasami wier jest używane dla rzeczowników rodzaju żeńskiego. W wielu przypadkach wie z'n, które odnosi się do rzeczowników rodzaju męskiego i nijakiego, oraz wie d'r, które odnosi się do rzeczowników rodzaju żeńskiego i określonego, jest używane zamiast wiens które są w rzeczywistości nieformalne, ale bardzo typowe. Wat voor jest odpowiednikiem „co”:

Wat voor muziek luister je naar? (jakiej muzyki słuchasz?)

Wyznaczniki ilościowe

W języku niderlandzkim wyznaczniki ilościowe odnoszą się do ilości, składają się z określonych i nieokreślonych wyznaczników ilościowych. Najczęstszymi wyznacznikami określonymi są een, twee, drie, eerste, tweede, derde, eenmaal, tweemaal, driemaal itp.:

Twee spinnen lopen over het raam
De derde kat voelde zich meteen thuis

Najczęściej używanymi wyznacznikami nieokreślonymi są: veel, weinig, meerdere, enkele, zoveelste, tigste, sommige itp.:

Veel spinnen liepen over het raam
Sommige stenen werden achtergelaten